Historia Woli jakiej nie znacie

W tym artykule przeczytasz między innymi o:

• historii dzielnicy Wola
• wzmiankach historycznych dzielnicy
• znaczeniu Woli

Pierwsza wzmianka na temat Woli znajduje się w dokumentach z 1367 r. (spis posiadłości księcia mazowieckiego Trojdena). Etymologia nazwy „Wola” wywodzi się z faktu zwolnienia nowo założonej wsi od danin na rzecz księcia. W momencie włączenia Księstwa Mazowieckiego do Królestwa Polskiego w 1526 r., Wielka Wola była największą królewską wsią podwarszawską. Liczne zabudowania i drewniana świątynia (w rejonie obecnego skrzyżowania ul. Redutowej i Wolskiej) świadczyły o randze i zamożności osady.

Znaczenie Woli wzrosło jeszcze bardziej z chwilą usytuowania na jej terenie stałego miejsca wyborów władców Polski. Od koronacji Stefana Batorego w roku 1576, aż po rok 1764, tj. elekcję Stanisława Augusta Poniatowskiego, wszystkich 10 elekcji królewskich odbyło się na Woli. Wolskie elekcje miały dla całego kraju olbrzymie znaczenie histo-ryczno-polityczne. Były pierwszym europejskim demokratycznym systemem wyborów władz państwa. Do tamtych wydarzeń nawiązuje obelisk Electio Viritim, wznoszący się u zbiegu ulic Obozowej, Ostroroga i Sołtyka.

Na przełomie XVIII i XIX w. założono na Woli wiele cmentarzy: katolicki, luterański, kalwiński, żydowski, prawosławny, muzułmański i karaimski, dając przykład ekumenicznego spojrzenia na uniwersalne wartości wszystkich wymienionych religii. Największe ożywienie gospodarcze Woli przypadło na koniec XIX wieku. Niewątpliwie miała na to wpływ budowa Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej w 1845r. i zniesienie granicy celnej pomiędzy Rosją, a Królestwem Polskim. 8 kwietnia 1916 r. decyzją pruskich władz okupacyjnych Wola została przyłączona do Warszawy. Ówczesny generał gubernator Hans von Beseler podpisał rozporządzenie o włączeniu w granice miasta okalających je przedmieść, a wśród nich wsi Wola, Czyste i Koło.

W okresie międzywojennym na Woli powstały nowe osiedla, m.in. im. S. Żeromskiego przy ul. Obozowej, czy słynne z zabudowy blokowej – Koło. Rozbudował się przemysł – na Woli znajdowało się ponad 800 zakładów zatrudniających łącznie około 45 tys. pracowników. Położenie Woli, najbardziej na zachód wysuniętej części Warszawy, przez całe stulecia było dla niej z jednej strony dobrodziejstwem, z drugiej zaś narzucało rolę fortu obronnego. Tędy szły wrogie wojska (począwszy od potopu szwedzkiego), sypano tu szańce, tu ginęli nie tylko obrońcy, lecz także ludność cywilna. Patriotyczną kartę w historii Woli zapisał w pierwszych dniach września 1831 r. generał Józef Sowiński broniąc Warszawy na Reducie Wolskiej przed wojskami rosyjskimi. Zapisali się w tej historii również obrońcy stolicy we wrześniu 1939 r.

Szczególnie pamiętne są jednak dla Woli dni Powstania Warszawskiego. Zwłaszcza 5-7 sierpnia 1944 r., kiedy hitlerowcy, po wycofaniu się powstańczych oddziałów, rozstrzelali, a następnie spalili ciała około 50 tys. osób, głównie kobiet, dzieci i ludzi starszych. To mroczne zdarzenie określane jest mianem „Rzezi Woli”. Dramatyczne wydarzenia miały także miejsce w Getcie Warszawskim, gdzie wymordowano ludność żydowską. Historia Woli liczy sobie ponad siedem wieków. W tym czasie dzielnica przeszła dynamiczny proces rozwoju. O klimacie tej dzielnicy decydują zarówno walory historyczne jak i współczesne oblicze, będące harmonijnym uzupełnieniem tradycji.