Budynek synagogi przy ul. Twardej 6 w Warszawie, jedynego zachowanego i czynnego obiektu przedwojennego tego rodzaju w mieście, od 2008 roku przechodzi stopniowe prace renowacyjne, częściowo współfinansowane przez miasto kwotą przekraczającą milion złotych. Planowane zakończenie remontu przewidziane jest na późną jesień 2023 roku.
Historia tego miejsca sięga lat 1898-1902, kiedy to małżeństwo Rywki i Zalmana Nożyków, zamieszkujących pobliską ul. Próżną, ufundowało synagogę. Choć Eleonora Bergman przypisuje projekt Karolowi Kozłowskiemu, istnieją również wcześniejsze źródła wskazujące na inne nazwiska, takie jak Leandro Marconi.
Bryła budynku, przyjęta na planie litery "T", prawdopodobnie odnosiła się do rekonstrukcji Świątyni Jerozolimskiej, podejmowanej w tamtych czasach. Dekoracyjne elewacje utrzymane w stylu eklektycznym nawiązywały do ornamentyki architektury romańskiej, bizantyjskiej i mauretańskiej.
W czasie II wojny światowej synagoga została zamknięta i zniszczona przez hitlerowców, pełniąc funkcję stajni i magazynu paszy. Po utworzeniu getta warszawskiego wznowiła funkcje religijne do likwidacji "małego getta" w lipcu 1942 roku. Pomimo zniszczeń w czasie powstania warszawskiego, budynek przetrwał wojnę.
Po renowacjach w powojennym okresie, synagoga odzyskała swoją funkcję w 1983 roku. Jednak w latach 1968-1983 przeszła gruntowny remont, w trakcie którego dobudowano biurowy aneks od strony wschodniej. Prace nadzorowały Hanna Szczepanowska i Ewa Dziedzic z warszawskiego oddziału Pracowni Konserwacji Zabytków.
W 2008 roku miasto przekazało dotację w wysokości 800 tysięcy złotych na konserwację elewacji i sklepienia nawy głównej. Problematyczny był dach, wielokrotnie łatany, przeciekający i uszkodzony, co prowadziło do zacieków we wnętrzach. Aktualnie, dotacja na remont dachu w 2023 roku wynosi 300 tysięcy złotych, a prace obejmują kompleksową wymianę krycia dachu, obróbki blacharskiej oraz naprawę konstrukcji drewnianej. Po demontażu krycia stwierdzono znaczne uszkodzenia drewnianej więźby, co wymagało wymiany wielu elementów. Prace obejmują także nowe deskowanie i poszycie z membrany, a wkrótce planowane jest pokrycie dachu nową blachą.
Przeczytaj również: Skwer na Muranowie zmieni nazwę
ŻIH wysunął propozycję patronki Racheli Auerbach. To dziennikarka, pisarka i działaczka społeczna, w getcie warszawskim prowadziła kuchnię ludową, zbierała wywiady – m.in. relację Abrama Jakuba Krzepickiego, uciekiniera z Treblinki – i pisała teksty dla Archiwum Ringelbluma. Była jedną z trojga członków grupy Oneg Szabat, którzy przeżyli wojnę
Napisz komentarz
Komentarze